Một loạt những thay đổi trong cơ chế nhập khẩu từ phía Trung Hoa có thể khiến hoạt động xuất khẩu nông sản của các doanh nghiệp Nước Nhà gặp khó khăn nếu không chuyển biến ngay từ Lúc này. Mặt hàng dưa hấu là một trong ví dụ.
Từ thay đổi chế độ
Theo thông tin từ Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Nam Ninh, Quảng Tây (Trung Hoa), nhằm đảm bảo vệ sinh, an toàn dịch bệnh, Hải quan Quảng Tây (địa phương của China giáp các thành phố quảng ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng và Hà Giang) vừa mới đây đã chính thức yêu cầu các doanh nghiệp (DN) nhập khẩu trái cây trên địa bàn thay đổi vật liệu đệm, lót dưa hấu (Việt Nam hiện chủ yếu sử dụng rơm) trong quá trình vận chuyển bằng các làm từ chất liệu không gây hại, không có sinh vật truyền nhiễm (như xốp lưới) từ tháng 5.2019.
Rõ ràng chỉ một quy định nhỏ này cũng khiến nhiều DN lo ngại vì chi phí tăng.
Các doanh nghiệp cần chăm chú đến những thay đổi trong cơ chế nhập khẩu dưa hấu của Trung Quốc. Ảnh: T.L
Về quy định truy xuất nguồn gốc, như Bộ Công Thương đã thông tin, kể từ tháng 5.2018, China đã tăng cường công tác điều hành quản lý, truy xuất xuất xứ đối với trái cây nhập khẩu nói chung và dưa hấu nói riêng thông qua các quy định yêu cầu DN nhập khẩu của Trung Quốc tiến hành đăng ký mẫu tem nhãn truy xuất nguồn gốc xuất xứ tại cơ quan Hải quan Trung Quốc và dán tem nhãn này trên các sản phẩm, bao bì trái cây nhập khẩu.
Thông tin trên tem nhãn bao gồm thông tin về vườn trồng, cơ sở đóng gói… danh sách vườn trồng, DN đóng gói được cơ quan quản lý nước xuất khẩu thông báo chính thức cho phía Trung Quốc.
Đối với VN, trên cơ sở thông báo của Bộ NNPTNT, Tổng cục Hải quan China đã đăng tải “Danh sách các vườn trồng 8 loại trái cây” (gồm chôm chôm, thanh long, vải, nhãn, xoài, dưa hấu, chuối và dứa) và “Danh sách các cơ sở đóng gói của Việt Nam” được phép xuất khẩu chính thức vào Trung Hoa trên hệ thống thông tin của cơ quan này.
Có một thực tế là, các quy định tương tự như của China đã và đang được rất nhiều nước, trong đó có nước ta áp dụng. Tuy nhiên, nhiều thương nhân xuất khẩu nông sản, trái cây VN (bao gồm cả bạn hàng của họ là các DN nhập khẩu Trung Quốc) chưa có sự quan tâm đầy đủ để thực hiện.
Đến tham vọng… tự sản xuất
Cũng theo thông tin từ Bộ Công Thương, Trung Quốc đang nỗ lực mở rộng diện tích trồng dưa hấu theo hướng hiện đại nhằm chủ động được nguồn cung trong nước. Hiện, diện tích trồng dưa hấu tại Trung Quốc đạt khoảng 2 triệu ha, chiếm tỷ trọng 10% tổng diện tích trồng cây ăn quả, rau màu của cả nước. Sản lượng bình quân khoảng 73 - 75 triệu tấn/năm.
Đã có 22/31 tỉnh, thành phố của China có diện tích canh tác dưa hấu. Đáng chú ý, các điểm sản xuất nhỏ lẻ nông sản nói chung, dưa hấu nói riêng đang được sửa chữa thay thế bằng những vùng trồng lớn, có điều kiện thoải mái và tự nhiên cân xứng.
Các chuyên gia nước này coi đây là xu hướng tất yếu của nền nông nghiệp hiện đại, vừa có thể áp dụng cơ giới hóa và công nghệ cao trong sản xuất, giúp tăng năng suất và sản lượng vừa đảm bảo an toàn chất lượng và cung ứng những yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc.
Về mùa vụ, thu hoạch dưa hấu tại China kéo dài từ cuối tháng 4 đến khoảng tháng 9 hàng năm, lệch không nhiều so với mùa vụ thu hoạch dưa hấu của Việt Nam. Hải Nam là địa phương vào vụ dưa sớm nhất, tiếp đó là Quảng Tây, Chiết Giang, Giang Tô, Sơn Đông... Do đó, Thị Phần China có xu hướng tăng cường nhập khẩu dưa hấu trong giai đoạn từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau.
Về tiêu chuẩn chất lượng, theo thông lệ quốc tế và tựa như như những thị trường nhập khẩu khác, Trung Quốc cũng có những quy định chi tiết về tiêu chuẩn chất lượng, kiểm nghiệm kiểm dịch đối với hàng hóa nhập khẩu nói chung, nông sản và trái cây nói riêng (trong số ấy có dưa hấu); các lô hàng nông sản, trái cây khi nhập khẩu vào China cũng cần có chứng thư kiểm nghiệm, kiểm dịch do cơ quan quản lý nước xuất khẩu cấp theo mẫu và theo thỏa thuận với phía Trung Quốc.
Để giảm thiểu rủi ro và bảo đảm xuất khẩu bền vững lâu dài sang Thị phần Trung Quốc, Bộ Công Thương khuyến nghị các thương nhân sản xuất, xuất khẩu nông sản, trái cây nói chung, dưa hấu nói riêng, chủ động phối hợp với các nhà nhập khẩu Trung Hoa nghiên cứu và điều tra và vâng lệnh các quy định về tiêu chuẩn chất lượng, kiểm nghiệm, kiểm dịch, bao bì đóng gói, truy xuất nguồn gốc của thị phần Trung Quốc.
Trong trường hợp vườn trồng trái cây và doanh nghiệp đóng gói chưa nằm trong danh sách đã được Tổng cục Hải quan China đăng tải, DN cần chủ động liên hệ với Bộ NNPTNT để được hướng dẫn cụ thể.
Bên cạnh đó, việc điều chỉnh cơ cấu, mùa vụ sản xuất của các địa phương có truyền thống trồng dưa hấu cũng phải được tính đến để bảo đảm an toàn đáp ứng đầy đủ nhu cầu thị trường, tránh tình trạng cung vượt quá cầu, dẫn đến giải cứu.
>>> Nguồn: China thay đổi cơ chế nhập khẩu: Dưa hấu ảnh hưởng lớn
